صفحه 392

مسئله 73- يكى از گناهان بزرگ در اسلام، تعرّب پس از هجرت است، و معناى آن اين است كه انسان جايى رود كه نتواند دين خود را حفظ كند؛ نظير این‌که جايى رود كه از معنويات و مسائل اسلامى دور بماند و نتواند او و وابستگان به او برخوردار از آشنائى با اسلام و مسائل دينى و معنويات انسانى شوند، و نظير این‌که جايى رود كه مى‏داند خود او يا وابستگان به او فاسد مى‏شوند، و اگر در چنين جاهايى باشد، خروج از آنجا را قرآن شريف واجب مؤكّد مى‏داند.

مسئله 74- رفتن در بلاد كفر براى تحصيل يا تجارت و مانند اينها، در صورتى جايز است كه بتواند خود و وابستگان را از مفاسد آنجا حفظ كند.

مسئله 75- اگر بداند با رفتن به جايى آلوده به معصيت مى‏شود، رفتن به آنجا حرام است.

مسئله 76- اگر ماندن در بلاد كفر موجب وهن مملكت اسلامى شود حرام است، گرچه موجب مفسدۀ دينى و اخلاقى نشود، بلكه اگر مملكت اسلامى احتياج به او داشته باشد، ماندن در آنجا حرام است، گرچه موجب وهن براى مملكت اسلامى نباشد.

مسئله 77- توبه از اين گناه بزرگ، علاوه بر پشيمانى از گذشته، خارج شدن از آن محل است.